Hamd ve şükür
hamd ve arasında fark nedir?
Hamd ve şükür arasındaki farkı, kısaca ilmî tabirle, umum-husus-mutlak olarak ifade edebiliriz.
Yani hamd umumidir, daha geniş ve şumûllüdür; hem nimet hem nikbet için, hem mutluluk hem mutsuzluk hallerinde kullanılabilir. Şükür ise hususidir, sadece nimet-ihsan-ikram ve lutuflar mukabilinde yapılır, böylece onların daha da artması istenir Mevla’dan... Dolayısiyle her hamd aynı zamanda bir şükürdür, ama her şükür hamd değildir. Bu sebeple şükür hamd’in yerini tutamaz.
İmam-ı Rabbani (k.s.) hazretleri buyururlar ki:
“Hamd etmek şükr etmekten daha kıymetlidir.
Çünkü şükr etmekte, sevgilinin nimetlerini düşünmek vardır, onlar gözönündedir. Bu ise sıfata ve fiile (sıfat-ı ilahi ve ef’âl-i ilahiye) yönelmektir.
Hamd ederken düşünülen ise, hamd edilen Zât’ın güzelliğidir; O’nun hüsn-i cemâli yani bizzat kendisi gözönündedir. Yani nimetleri de, elem ve keder vermesi de hep sevilmekte, medhedilmekte/övülmektedir. Zira, Cenâb-ı Hakk’ın verdiği elemler-ıztıraplar, hüzün ve kederler de, nimetleri gibi güzeldir.
“Görülüyor ki, hamd; senâ etmenin, övmenin en üstün şeklidir ve özünde hüsn-i cemâl mertebesini daha çok toplamakta; dolasıysile sevinç hâlinde de, üzüntü ve sıkıntı hâlinde de hamd edilmektedir.
“Şükür ise; nîmet zamanlarında olup devamlı değildir. Nîmet kalmayıp ihsan-ikram bitince, şükür de çabucak kaybolur gider.” [el-Mektûbat, 2, 33]
***
Velhasıl, hamd şükür'den daha umumidir; bollukta da darlıkta da, sağlıkta da hastalıkta da, hüzünde de sevinçte de hamd edilir/edilebilir. Ama şükür, sadece nimet mukabili ve o nimetin ziyadeleşmesi/artması için olduğundan, hastalıkta ve sıkıntılı anlarda, kötü durumlarda şükredilmez… Şükredilirse, içinde bulunduğumuz o kötü halin -Allah korusun- daha da artmasına sebep olur.
Dilerseniz mevzumuzu, Süleyman Hilmi Tunahan (k.s.) hazretlerinin dilinden, sahip olduğumuz maddi-manevi bütün nimetlerin şükrünü içinde toplayan güzel bir dua ile noktalayalım.
"Yâ Rabbi! Şükründen âciz olduğumuz bütün nimetlerine, İslâm nimetine, Ümmet-i Muhammed'ten olmak nimetine; başta Zât-ı ilâhi'nin, sıfât-ı ilâhiyenin, esmâ-i ilâhiyenin ve ef'âl-i ilâhiyenin hudutsuzluğunca şükürler olsun."
nimet, sıfat, hamd ve şükür, arasındaki fark, umum-husus-mutlak, nikbet, mutluluk, mutsuzluk, fiil, zât,