"Saadet zinciri" türü “alışveriş kuruluşları"
Bir yerde rastladığım "güncel" bir soru:
Merhabalar. Benim sorum şu:
Şu an Türkiye'ye Lyoness Tic. Ltd. Şti. adıyla yeni bir sistem gelmektedir. Sistem şu:
Lyoness üyelerinin, lyoness ile anlaşmalı iş yerlerinden indirimli alış-veriş yaptığı bir sistem. Lyoness e üye olan kişilere Cashback diye adlandırılan bir kart verilmektedir. Kiler kart ya da money kart gibi. Ve alış-verişini yapan kişi kasada bu kartı gösterdiği zaman indirim kazanmaktadır. Bu indirim ise direk hesabına nakit olarak yansıtılmaktadır.
Ben bu sisteme üye kazandırdığımda ise üyelerimin yaptığı alışverişlerden de nakit olarak pay almaktayım. Örneğin; Benim üye yaptığım kişi alış-veriş yaptığında %0.5 i, onun üye yaptığı kişi alış-veriş yaptığında ise yine %0.5 i benim hesabıma nakit olarak geçmektedir.Kendi yaptığım alış-verişin ise %1 i bana nakit olarak dönmektedir. İki alt üyeden sonraki alt üyelerin yaptığı alış-verişler ise belli bir sınıra geldiğinde lyoness pozisyon hesabı sistemi ile hesaplandıktan sonra hesabıma nakit olarak geçmektedir.
Bu sistemde alt üyelerin alış-verişinden üst üyeler, üst üyelerin alış-verişinden de alt üyeler kazanabilmektedirler. Pozisyon hesabı sistemi bunu sağlamaktadır. Tabii üstte yer alan üyeler her zaman daha çok kazanır.
Bu sistemde kazanç; yapılan alış-verişlerden elde elde edilen indirimin, üyeler arasında nakit olarak pay edilmesine dayanır. 100 TL'lik alışverişte %15 indirim varsa bu 15 TL'nin; 1-Lyoness 2-Üyeler 3-Çocuk ve Aile Yardımlaşma Fonu 4-Vergi Olarak Devlet arasında paylaşılmasıdır.
Sistemde amaç; büyük bir tüketici topluluğu oluşturarak firmalardan indirim kazanmak ve alış-verişlerden üyelere para kazandırmaktır.
Soru1: Bu sistemden kazanılan para helal midir?
Soru2: Benim alt üyelerim haram olan bir alış veriş yaptığında (içki,sigara vs.) bana bir günahı olur mu?
Teşekkürler. İyi çalışmalar.
...Ve cevabı:
"Bir uyanık 5 lira değerinde bir malı 15 liraya satıyor. Sattığı müşterisine de diyor ki;
- 'Bana iki tane daha müşteri bul, 15 liraya aldığın malın 5 lirasını sana iade edeyim.'
Böylece bu müşteriden, 10 lira değil de beş lira kazanmış oluyor. Ama diğer ikisinden kazandığı on'ar lirayı da hesap edersek, bu kazancı zincirleme olarak sürekli artırıyor. Yani geçen yıllarda söz konusu olan bir saadet zinciri kurmuş oluyor.
"Bu olaya serbest irade beyanına dayalı yeni bir akit türü olarak bakılabilir ve kıyasen caiz görülebilir.
"Ancak Hanefilerin 'İstihsan' kavramları [Şer'î fer'î delilleri] tam da böyle durumlar için vardır ve meselenin şeklinden çok, anlamına ve içeriğine bakmayı gerektirir.
"Konuya bu açıdan baktığımızda 'zincirleme bir aldatma'nın olduğunu görürüz. Herkes alacağı mal için değil, bu zincirin ilerleyen halkalarında kendisine gelecek olan dolarlar için sisteme katılır.
"Bu dolarlar, karşılığı olmayan dolarlardır. Zincire sonradan katılanlar sürekli öncekilere çalışır ve çarkın kendisinden yana dönebilmesi için hep yeni katılanların olması gerekir. Ya da herkes girerken aldanır, sonra girenleri aldatır.
"Sözleşmenin bir yerde kesildiğini düşünürsek, sisteme yeni katılanlar sâfi aldanmış olacaklardır. İşin organizatörü ise herkesi aldatır.
"İslâm'ın alışverişten hedeflediği maksatlara baktığımızda, bu sistemin alışveriş anlamında olmadığı açıktır ve caiz olması mümkün gözükmemektedir."(Prof. Dr. Faruk BEŞER)
Lyoness Tic. Ltd. Şti., Cashback, 5 lira değerinde bir malı 15 liraya satıyor, kazancı zincirleme olarak sürekli artırıyor, Hanefilerin İstihsan kavramları, caiz olması mümkün gözükmemektedir, Saadet Zinciri, Alışveriş Kuruluşları, kart, money kart, üye yaptığım kişi, alış-veriş yaptığında,