ARAÇ KİRALAMAK
ARABASI OLMAYAN BİR KİŞİ, ARABASI OLAN BİR ARKADAŞINA '' BENİ FALANCA YERE GÖTÜRÜP GETİRİRMİSİN?''DİYE RİCA ETSE, ARKADŞIDA KABUL ETSE VE GELİRKEN KAZA YAPSALAR MASRAFI ÖDEMEK ARAÇ SAHİBİNEMİ DÜŞER? YOKSA RİCA EDEN ARKADAŞINA MI?
Mesajın başlığı ile muhteviyatı farklı. Başlık “araç kiralama”, muhteviyatı ise kira değil bir nevi yardım-iyilik-ihsan… Öyle ya; biri rica ediyor, öbürü de onun ricasını kabul ediyor; ortada bir ücret söz konusu değil. Hep hatırlatmaya çalışıyorum. Lütfen mesajınızı biraz dikkatli kaleme alın, göndermeden evvel de mutlaka bir gözden geçirin. Mesela bu soruda olduğu gibi başlıkla muhteviyat ayrı değil, birbiriyle uyumlu olsun. Ya da değişik iki soru olarak yazın.
Gelelim sorunun cevabına…
Başlığı değil de mesajın muhteviyatını dikkate aldığımızda;
Masrafı ödeyecek olan, ne o kişi ne de araba sahibidir; SİGORTA karşılayacak hasar bedelini... Ve mutlaka karşılar, karşılaması lazımdır da… Çünkü sigortanın varlık ve yapılma sebebi bu zaten.
Ama arabanın sigortası yoksa, şer’î hukuk açısından masraf arabanın sahibine aittir. Çünkü yaptığı bir iyiliktir-yardımdır, insani yardımlar esnasında da böyle kazaların-sıkıntıların yaşanması her zaman muhtemeldir. Binaenaleyh bu gibi masrafları yardım edilen şahıs değil, yardımcı olan kişi kendisi karşılar. Ancak…
Meselenin şer’î/hukuki yönü bu olmakla birlikte, öbür şahıs da hadiseye ahlakî yönden bakar ve araba sahibine, “bu sıkıntıya benim için girdin, dolayısiyle (tabii imkânı nisbetinde), bunu ben yaptırayım ya da en azından yarısını ben karşılayayım” derse, o da güzel bir davranış olur.
Her zaman söylemeye çalıştığımız gibi, sosyal meselelere (ticari-ailevi-içtimai problemlere) sadece kuru hukuk açısından değil, biraz da ahlâkî pencereden bakmakta yarar vardır. Toplumda huzur-sükûn, saadet ve selametin temini, bir bakıma hukuk-ahlâk dengesi gözetilerek mümkün olabilir.
sigorta, araç kiralamak, arabası olmayan bir kişi, arabası olan bir arkadaşına, beni falanca yere götürüp getirir misin, rica etse, arkadşı da kabul etse, gelirken kaza yapsalar, masrafı ödemek araç sahibine mi düşer, yoksa rica eden arkadaşına mı, şer'î hukuk, ahlakî, yaptırayım, en azından yarısını,