Rabbi rüyada görmekten ne anlamalıyız
Bayezid-i Bestami Hazretleri demiştir
ki: - Rabbimi rüyada gördüm. Dedim ki: “Sana ulaşmanın yolu nedir, Yarabbi?” Bana cevaben buyurdu: “Nefsini bırak, gel.” Bunun üzerine ben de, tıpkı yılanın kılıflarından sıyrılması gibi, nefsimden sıyrıldım. Rabbimi rüyada gördüm ne demek açarmısınız ne anlamalıyız
Ebû Yezîd-i Tayfûri’l-Bestâmî (k.s.) hazretleri (H. 188/M. 803–H. 261/M. 874) Silsile-i Aliyye’nin 5’inci halkasını teşkil etmektedirler. Naklettiğiniz sözleri ise açıktır. Bunun ayrıca bir açıklamaya ihtiyacı olduğunu düşünmüyorum. Malumunuz, insanoğlu nefs-i emmâreden mücerret kalmadıkça, yani onu tesirsiz hale getirip tasallutundan kurtulmadıkça manevi bakımdan belli makam ve mevkilere vasıl olamaz. Âcizane kanaatim; bunun gibi, kişi rüyasında bile olsa “Ru’yetullah”a nailiyet için de, gene bunun şart olduğu anlatılmak isteniyor. O bakımdan son nefesimize kadar nefsimizle mücadele ve mücahedeye devam…
Bilindiği üzere Allah Teala'nın rüyada görülüp görülemeceği meselesi, âlimler arasında ihtilaflı bir mevzudur.
İmam-ı Azam Ebu Hanife'nin (rh.) rüyada Allah Teala'nın görülebileceği, İmam Maturidî (rh.) hazretlerinin de görülemeyeceğine dair izahaları vardır. Peygamber Efendimizin (s.a.v.) de Allah Teala'yı rüyasında gördüğü hadislerde belirtilmektedir. [Akaid, Ömer en-Nesefî; Taftâzânî, Şerhu Akaid, s, 134)
Âlimlerin çoğuna göre rüyada Allah'ı görmek mümkündür. Tabii Allah (c.c.) kendi zatıyla değil, sıfatlarının ve isimlerinin tecellisiyle görünür.
Tirmizî’nin naklettiği rivayetlerde “Rabbimi en güzel surette gördüm.” [Bkz. Tirmizî, Sünen, Tefsir, 39] manasına gelen ifadeye yer verilmiştir. Bu mevzuda âlimlerin ittifak ettikleri husus; bu hadisin te’vil ve tabiri yapılırken, “Allah’ın hiçbir mahluka benzemediği, ona bir şekil biçilemeyeceği gerçeğinden hareket etmenin zaruri/zorunlu olduğu” noktasıdır.
Bu sebeple, bir kısım âlimler, bu hadisi açıklamaktan çekinmiş, bunun aklımızın idrakinden âciz kaldığı müteşabih (manası kapalı) bir hadis olduğunu söylemişlerdir.
Bunu açıklamayı tercih eden âlimler ise, Ehl-i Sünnet akîdesine ters düşmeyecek te’viller yapmışlardır. Bu te’villerin özeti şu merkezdedir:
1- “Rabbimi en güzel surette gördüm” ifadesinin manası şu olsa gerektir: “Ben, en güzel surette iken, en büyük lütuflarına mahzar olduğum bir halde Rabbimi gördüm.”
2- “Rabbimi en güzel surette gördüm” demek, “Onun sıfatlarının tecellilerini, onun lütuf ve ikramlarını sonsuz mükemmellikte ve nihayetsiz güzellikte ve eşsiz bir cömertlikte gördüm” demektir.
3- “Rabbimi en güzel surette gördüm”den maksat; “Şimdiye kadar hiç görmediğim şekilde bana yaptığı lütuf ve ikramlarını, manevî nihayetsiz celâl, kemâl ve cemâlini gördüğüm bir halde Rabbimi gördüm” demek olur. [Bkz. Ebu'l-Ûlâ Muhammed Abdurrahman b. Abdirrahim el-Mübarekfuri (v. 1355) Tuhfetü’l-Ahvezî bi Şerhi Câmii't-Tirmizî ve maahu Şifâü'l-Gılel fî Şerhi Kitâbi'l-İlel, ilgili hadisin şerhi]
Bununla beraber, bu gibi müteşâbih hadislerin manasını Allah Teala’ya ve Rasûlü'ne (s.a.v.) havale etmek en selametli yol olsa gerektir. Bu mevzu ile ilgili diğer rivayetler için bkz.: Tirmizî, Tefsir: 39, No: 3235, 5, 368; Ahmed İbni Hanbel, Müsned, No: 16621, 5, 584; Âcûrî, eş-Şerî'a, No: 1009, Sh. 397; Hâkim el-Müstedrek, No: 1912-13, 1, 702; Hatîb, Tarihu Bağdâd, No: 4253, 8, 146; İbn Huzeyme, et-Tevhîd, No: 321, 2, 542; Ebu Ya'lâ, Müsned, No: 2608, 4, 475; Darimî, Ru'yâ: 12, No: 2073, 1, 567; Hatîb-i Tebrîzî, Mişkâtü'l-Mesâbîh, No: 725, 26, 1, 230; Ali el-Müttakî, Kenzü'l-Ummâl, No: 1152-54, 1,228.
Ru’yetullah mevzuu hakkında ayrıca bkz. http://www.halisece.com/akaid/394-ehl-i-sunnete-gore-ruyetullah-meselesi.html
ikram, Rabbi rüyada görmek, Nefsini bırak, gel, ihtilaflı, Ebû Yezîd-i Tayfûri’l-Bestâmî, ru'yetullah, İmam-ı Azam Ebu Hanife, İmam Maturidî, Rabbimi en güzel surette gördüm, lütuf, te'iller,