Evrâd-ı şerife okurken tecvid kaidelerine uymak gerekir mi?
Hocam yaptığınız hizmetten dolayı Allah razı olsun. Size bir konuda soru sormak istiyorum. Sorum şu: Evrâdı şerife okurken Kur’an okuduğumuz gibi tecvid kaidelerine uyarak mı okumalıyız ya da düz okuyabilir miyiz? Cevabınızı bekliyorum. Allaha emanet olun
Öncelikle şunu belirtmekte fayda görüyorum; bu tip meselelerimizde isabetli ve doğru olan usûl, ilgili arkadaşımızla, hocamızla görüşmek olmalıdır. Bununla birlikte, madem sormuşsunuz, yardımcı olmaya çalışalım…
Bir Evrâd-ı Bahaiyye Şerhi’nde, okuma usûlü hakkında 13 maddeyle bilgi verilirken şu ifadelere de yer verilmiştir:
“…İ’râb ve binasında galat etmemek ve düzgün okumak… Evrâd-ı şerifeyi okumazdan evvel kelimât, harekât ve sekenâtına riayet ederek düzgün okumak gerekir. Okumazdan evvel Evrâd-ı şerifenin kelimelerini ve manalarını bilmek lazımdır.” [s. 3-4]
Demek ki düz okumak caiz ve mümkün olsa da, sözünü ettiğiniz kaidelere uyacak şekilde harflerin hakkını vererek, hatta mümkünse cezbeli bir şekilde okumak elbette daha güzelidir.
***
Bilirsiniz; Kur’an-ı Kerim’i okuyuş tarzını yani Kur’an’ın kıraat olunuş keyfiyetini âlimlerimiz üç kısma ayırmışlardır. Bunlardan;
Birincisi Tahkîk,
İkincisi Hadr,
Üçüncüsü ise Tedvîr’dir.
“Tahkik”; Kur’an kıraat ıstılahında, her harfin hakkını vermek, özel sıfatlarına riayet etmek, sesi tam mahrecinden çıkarmak, medleri gerektiği kadar uzatmak, hareke, izhar ve ğunneleri okuyuş hassasiyetinin en son imkânını kullanarak okumaktır.
Tertil ile Tahkik arasındaki fark; tahkik, kıraata yeni başlayanı olgunlaştırma, öğretme ve alıştırma gayesini güder.
Tertil ise, kıraatta tedbirli olma, düşünme ve hüküm çıkarmadır. Her tahkik tertil’dir. Fakat her tertil tahkik değildir.
“Hadr” lûgatte evmek, telaş göstermek, acele etmek manasınadır. Kıraat ıstılâhında ise; medlerin ve tecvid kaidelerinin en az uzatıldığı ve tutulduğu okuma biçimi, yani en hızlı okuyuş şeklidir. Ancak hızlı okumak adına, tecvid kaidelerini ihlal etmek söz konusu olamaz.
“Tedvir” Kur’an-ı Kerim kıraat ıstılahında Tahkik ile Hadr ortasında bir okuma usulüdür. Her iki yönde meşru mübalağayı bırakıp, orta yolu tercih ederek okumaktır.
Sonuç: Kur’an okumaktan maksad, ondan manevi haz almak, onu anlamaya çalışmak, onu düşünmek, ondaki ince meseleleri kavramaya gayret göstermek ve onunla amel etmektir.
***
Hal böyle olunca, Evrâd-ı şerifeyi okuma gayemizi göz önünde bulundurduğumuzda, bu üç kıraat usûlünden halimize-vaktimize, imkân ve şartlarımıza uygun olanını tercih etmemizin en doğru yol olacağı anlaşılmaktadır.
Rabbim (c.c.), bütün ibadat u tâatımızı, hizmet ve amellerimizi, evrâd u ezkârımızı, başta Rasûl-i zîşânının, Silsile-i Sâdatımızın ve hususiyle Hz. Üstazımızın yüzü suyu hürmetine, kusuriyle-küsûriyle, noksanıyla-nisyânıyla, hatasıyla-isyanıyla ahsen-i kabul ile makbul eylesin. Amin…
Evrâd-ı şerife, tecvid kaideleri, tahkîk, tedvîr, hadr, i'râb, harekât, sekenât,