Yarışma proramlarında kazanılan para helâl midir?
Selamun aleykum.. Sorum şu: Var Mısın Yok Musun, Kim Milyoner Olmak İster gibi tahmin ve bilgi yarışması programlarından kazanılan para helâl olur mu? Mesaj göndererek çekilişlere katılmak caiz midir? tşk edirim
Bu gibi meselelerde kaide şudur: Birden çok kişinin para ödeyerek katıldığı ve hiç bir üretim ve maharet (beceri) sözkonusu olmadan sadece birinin ya da bir kaçının kazandığı her oyun kumardır. Kumarın hükmü de bildiğiniz üzere dinimizce haramdır.
Sözünü ettiğiniz yarışmalara katılabilmek için insanlar doğrudan ya da dolaylı olarak harcama yapıyorlar ise, demek ki bu da bir kumardır.
***
Ancak, verileni alan kişiler bunun için ayrıca bir para ödemiyorsa, verilenler hediye hükmünde olur.
Çekilen bu mesajların mahiyeti de önemlidir. Sadece katılım için mi mesaj çekilmekte, yoksa çeklilen bu mesajlardan ayrıca bir gelir mi elde edilmektedir? Şayet gelir elde etmeye matuf mesaj çekilmiş/çektirilmişse bu da bir nevi piyango olmuş olur. Şüpheli olan şeyleri terk etmek ise, takva sahibi insanların haslet ve hususiyetlerindendir.
Malum, bir şeyin kumar olması için karşılıklı şart olması gerekir. Mesela, bir kişinin diğerine, “bilirsen sana şunu veririm, bilemezsen senden şunu alırım” şeklinde ikili şart koşması halinde yapılan iş kumar olur.
Ama sözünü ettiğiniz bu tür yarışmalarında, herhalde “bilirsen sana şunu veririm, bilmezsen senden şunu alırım” şartı yoktur. Böyle olunca tek taraflı olarak sadece bilene verilen şey ‘mükâfat/ödül’ oluyor.
Böyle tek taraflı verilen değerler alınabilir, kumara girmez. Çünkü veren bir şey talep etmiyor. “Bilirsen şu miktarı alırsın, bilmezsen bir şey vermek zorunda değilsin” diyorsa, yapılan iş kumar olmaktan çıkar.
***
Bir de, üçüncü bir şahıs çıkıp da;
- Bir yarış tertipliyorum, başaranlara şu kadar ödül vereceğim, başaramayanlardan ise bir şey istemiyorum, derse; yarışı kazananlar verileni alabilirler.
Bu da meşru bir yarış olur, faydalı bir teşvik sayılabilir. Çünkü yarışı kazananlara veriyor, kazanamayanlardan ise bir şey almıyor. Verilen, üçüncü sahsın/müessesenin ikramı oluyor.
Buraya şöyle bir misal daha ilave edebiliriz. Bir kahvehanede oyuna başlarken;
- Yemekler, çaylar oyunu kaybedenden… derlerse, kazananların kaybedenden yiyecekleri yemek, içecekleri çay kumar olur. Çünkü karşılıklı şart vardır. Oyunu sen kazanırsan yemek, çay benden.. Ben kazanırsam yemek, çay senden… şartını koymuşlardır.. Ama böyle iki taraflı şart olmaz da biri;
- Kazansanız da kaybetseniz de çaylar, kahveler benden arkadaşlar… diyebilirse, bunda bir mahzur söz konusu olmaz. Bu bir tarafın ikramı sayılır.
***
Sonuç: Şayet bu para sadece sorulan soruları bilmenin ikramiyesi olarak veriliyor, yarışmacıdan bilmediği takdirde bir şey istenmiyorsa, tek taraflı bir ikramiyedir; kumar gibi iki taraflı olmadığı için haram değildir. Yani bilirse alıyor, bilmezse bir şey ödemiyorsa, mahzur olmaz.
Fakat şunu da dikkatten uzak tutmamak lazım; yarışmalara katılabilmek için insanlar direkt ya da endirekt/dolaylı olarak harcama yapıyorlar ise, o zaman bu da bir kumardır ve haram olur.
Yarışma proramlarında kazanılan para helâl midir?, Var Mısın Yok Musun, Kim Milyoner Olmak İster, Mesaj göndererek çekilişlere katılmak caiz midir?,