Kinaye (üstü kapalı) sözlerle boşama…
Soru: Kişi eşine boşama niyeti ile senden sıkıldım, senden bıktım, sen serbestsin veya ben senden kurtuldum, of aman gibi kelimelerle boşama gerçekleşin mi? Tşekkür ederim
Bilindiği üzere İslâm fıkhında boşama ya sarih kelimelerle olur, ya da kinâî sözlerle… Yani kişi hanımını ya açıkça ´seni boşadım´ veya ´senden ayrı oldum´ ya da ´seni saldım´ gibi açık ifadelerle boşar, talak bu şekilde gerçekleşir… Ya da imalı, üstü kapalı, dolaylı sözlerle boşar. Mesela kişinin hanımına; ´evimden çık.´, ´ailenin yanına git.´, ´benden uzaklaş.´, 'yolun açık olsun', ´sen bana haramsın´... gibi sözler sarf etmesi kinaî sözlerdir. Kinaye sözlerle boşamada aslolan, kişinin bu sözleri söylerkenki niyetidir. Boşama maksadıyla söylemişse, hanımı kendisinden boş olur. Bunun delili, Hz. Aişe validemizin (r.anha) rivayet ettiği şu hadistir:
Umeyye binti Cüven Rasûlullah'a (s.a.v) nikâh olunup huzuruna getirildiği ve Rasûlullah ona yaklaştığı zaman,
- ´Senden Allah´a sığınırım´ dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v) ona,
- "Sen şânı büyük olan Allah´a sığındın, artık ailenin yanına git." [Buhari, Sahih, Hadis no: 4955] buyurdu.
***
Kişi şayet hanımına aynı veya benzer kinaye sözleri söyler ama talakı (boşamayı) kastetmezse, boşama meydana gelmez.
Buna da delil olan şu hadistir:
Tebuk Gazvesi'ne katılmayan Ka'b bin Malik'e (r.a.) Rasûlullah (s.a.v.), hanımından ayrılması için Huzeyme'yi (r.a.) gönderdiğinde; Ka´b bin Malik gelen haberciye (Huzeyme'ye) şöyle sordu:
- Karımı boşayacak mıyım, yoksa ne yapacağım?
- Hayır boşama, ama ondan ayrı dur.
Bunun üzerine Ka´b (r.a.) hanımına:
- ´Haydi babanın evine git. Allah bu iş hakkında hükmünü verinceye kadar orada kal.´ [Buhari, Sahih, Hadis no: 4156, Müslim, Sahih, Hadis no: 2796] dedi.
Bu hadis boşama niyeti olmadan söylenen kinyevî/üstü kapalı sözlerle boşanmanın tahakkuk etmeyeceğine delalet eder. Daha sonra Allah Teala Ka'b bin Mâlik ve arkadaşlarını affettiğini bildirince, o da hanımını geri almıştır.
***
Ayrıca unutumamak gerekir ki; bu işin şakası da olmaz. Şakayla yapılan talak da âlimlerin ekserisine göre geçerlidir.
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.), “Üç şeyin ciddisi de ciddidir, şakası da ciddidir: Nikâh, talak ve talaktan dönme” buyurmuşlardır. [Ebû Dâvûd, “Talak”, 9; Tirmizî, “Talak”, 9; İbn-i Mâce, “Talak”, 13]
niyet, Hz. Âişe, kinaye sözlerle boşama, evimden çık, ailenin yanına git, benden uzaklaş, sen bana haramsın, Umeyye binti Cüven, artık ailenin yanına git, Ka´b bin Malik,