Mesbuk kimdir ve namazda mesbuk’un durumu…
Hocam, mesbuk kime denir, imam mukîm, mesbûk seferî olursa dört rek’atli bir farzı namazı nasıl kılar? İki olarak mı dört rek’at mı? Slm..
Bildiğiniz üzere mesbuk, imama namazın başında değil, birinci rek`atın rükûundan sonra, ikinci, üçüncü veya dördüncü rek`atlarda uyan kimsedir. Son rek`atın rükûundan sonra imama uyan kimse bütün rek`atları kaçırmış olur.
Mesbûkun hükmü; kaçırdığı yani imamla birlikte kılamadığı rek`atları kazâya başladıktan sonra, tek başına namaz kılan kimse gibidir. Sübhâneke'yi okur, kıraat için Eûzü-Besmele çeker ve okumaya başlar. Çünkü bu kimse kıraat bakımından namazın baş tarafını kazâ etmektedir. Bu durumda eğer kıraati terkederse namazı fâsid olur.
Sübhâneke duasını okuma yeri, eğer kılınan namaz öğle ve ikindi namazı gibi gizli okunan namaz ise iftitah tekbirinden hemen sonradır. Şayet açıktan okunan namaz ise ve imam kıraat etmekte iken yetişmişse, -sağlam görüşe göre- Sübhâneke'yi okumayıp imamın kıraatini dinler, Sübhâneke'yi kendi kazâ edeceği rek`atların ilkinde okur ve tek başına namaz kılanlarda olduğu gibi Sübhâneke'den sonra Eûzü Besmele çeker.
***
Malumunuz mukîm, müsafire; müsafir de mukîme uyabilir…
Müsafir imam iki rek’atın sonunda selâm verince, mukîm olan mesbuk kalkar -sağlam görüşe göre- kıraatta bulunmaksızın namazını tamamlar… Şayet yanılırsa sehiv secdesi de etmez. Çünkü bu mukîm, bir lâhik mesabesindedir.
İmam olan müsafirin namazdan önce "Ben seferîyim, siz namazlarınızı tamamlayın" demesi müstehaptır
***
Seferî yani yolcu, ancak vakit içinde mukîme uyabilir.
Bu durumda dört rek’atlı bir farz namazını mukîm gibi tam olarak kılar.
İmama vakit içinde uymakla farz namazı iki rek’attan dört rek’ata dönüşmüş olur.
İbn Abbas (r.anhuma), “Seferî'nin durumuna ne dersiniz? Yalnız başına kılınca iki rek’at, mukîm(e uymuş) olarak dört rek’at kılıyor?" sorusuna; "Bunu yapmak sünnettir" cevabını vermiştir" [ez-Zühayli, el-Fıkhu'l-İslâmi ve Edilletühü, Dimaşk 1405/1985, II, 335]
İmam Nâfi' (rh.) şöyle demiştir: "İbn Ömer seferî olduğu zaman imamla birlikte kılınca dört rek’at kılar, yalnız başına kıldığı zaman ise iki rek’at kılardı." [ez-Zühayli, a.g.e., II, 335]
Netice; seferî olan bir kişi imama uyduktan sonra, müdrik de olsa, lâhık da olsa mesbuk da bulunsa namazını dörde tamamlar.
İmam, Mesbuk kimdir, namazda mesbuk’un durumu, seferî, mukîm, dört rek’at, iki rek'at, İbn Abbas, İmam Nâfi',