Şâfiî mezhebine göre sargı üzerine mesh…
Soru: Şâfiî mezhebine göre abdestte sargıların üzerini mesh etmekle ilgili hükümler nelerdir, açıklayabilir misiniz? Tşk ederim
Yaralı, kırık veya çıkık yerlere sürülen ilâç, alçı ve buraların üzerine sarılan sargı ve bandaj gibi şeylere fıkıh ıstılahında "cebîre" denir. Hastalıklı veya sakat organ ya sargılı olur veya üzerinde hiçbir şey bulunmaz. Sargılı ise abdest alırken şu üç şeyin yapılması gerekir:
1. Hastalıklı veya yaralı organın sağlam kısmı yıkanmalı.
2. Sargılı kısım meshedilmeli.
Bu mesh, çoğunlukla sağlam kısmın üzerindeki sargının üzerine yapılmakla, alt kısmı yıkama yerine geçer. Ama sargı, sadece hastalıklı veya yaralı olan kısmın üzerine sarılı olup sağlam kısma taşmamış ise, bu sargının üzerine meshetmek vacip olmaz. Aynı şekilde sargının altındaki sağlam kısmı yıkama imkânı varsa, hastalıklı veya yaralı kısmı meshetmeye gerek kalmaz.
3. Hastalıklı veya yaralı kısım yıkanmamalı, yıkama yerine teyemmüm edilmelidir.
Hanefî mezhebine göre ise bu durumda teyemmüm etmek gerekmez.
Bu tertip cünüplükte değil, abdestsizlikte uyulması gereken bir tertiptir. Kişi abdest alacaksa önce sağlam yeri yıkamalı, sonra sargılı yeri meshetmeli, en sonunda da teyemmüm etmelidir. Yani yıkama işini teyemmümden önce yapmalıdır. Ama sargıyı meshetmesi, yıkama veya teyemmümden önce olabilir.
Hastalıklı veya yaralı organlar birden fazla olduğu takdirde, organlar sayısınca teyemmüm etmek gerekir.
Abdest organlarının tamamı hastalıklı veya yaralı ise, tamamı için bir teyemmüm etmek yeterli olur. Aynı şekilde hastalık veya yara, tertipte arka arkaya gelen yüz ve eller gibi organlarda bulunmaktaysa ve bunların tamamını kaplamış ise, bunların da tamamının yerine bir teyemmüm etmek yeterli olur.
Hastalıklı veya yaralı organın üzerinde sargı yoksa sağlam kısmı yıkanır; hastalıklı veya yaralı kısım içinse yıkama yerine geçerli olmak üzere teyemmüm edilir. Hastalık veya yara teyemmüm organlarından birinde olup toprakla meshedilmesi hijyen bakımından zararlıysa bu durumda o organı meshetme yükümlülüğü ortadan kalkar. Şu kadar var ki; kılınan namazlar, hastalığın veya yaranın iyileşmesinden sonra yeniden kılınmalıdır.
Sargı Üzerine Yapılan Meshin Bozulması
Cebîre, yani sargı, yaranın veya hastalığın iyileşmesi sonucu namazdayken düşerse sadece namaz bozulur. Bu durumda abdest bozulmaz. Sargı da tekrar yerine bağlanarak üzeri meshedilir.
Hanefî mezhebine göre ise gerek namazda gerekse namaz dışında sargı, iyileşme olmaksızın düşerse üzerine yapılmış olan mesh bozulmaz. Ama namazdayken iyileşmeden ötürü düşerse namaz bozulur. Meshedilen yer yıkanır ve namaz yeniden kılınır.
Sargı üzerine meshederek namaz kılan kişinin kıldığı namazın, şu üç durumda yeniden kılınması gerekir:
a) Sargı teyemmüm organlarında ise,
b) Sargı, teyemmüm organlarında olmaz da bağlandığı yerde tutamak için gerekli olan kısımdan fazlasını içine almış ise,
c) Sargı teyemmüm organlarında olmaz ve bağlandığı yerde tutamak için gerekli sağlam bir kısmı içine almış, ama sargıyı hades halindeyken sarmış ise, bu sargı üzerine meshettiği sürelerde kılmış olduğu namazları yeniden kılması gerekir. [Mehmet Keskin, Büyük Şâfiî İlmihali s. 90-92]
ilaç, Şâfiî mezhebine göre sargı üzerine mesh, yaralı, kırık, çıkık, alçı, sargı, bandaj, fıkıh ıstılahı, cebîre,