Saç ektirmek, abdest ve gusül…
Hocam, başımdaki saçların ön ve yan kısımlarında dökülme başladı, yazın güneşten kışın soğuktan etkileniyor. Üstüne üstlük bir de kötü görüntü, bu da haliyle rahatsız ediyor, anlayacağınız durum hem fizyolojik hem psikolojik.. Saç ektirmeyi düşünüyorum fakat her kafadan bir ses geliyor, yok caiz değildir, caiz olsa bile abdestin gusülün olmaz filan deniliyor. Bu konuya açıklık getirebilirseniz çok makbule geçecek. Tşkler..
Değerli kardeşim;
Günümüzde yaşanan gelişmelere paralel olarak dinî hayatımızdaki sorunlar ve soruların şekli de mahiyeti de değişiyor elbette...
Son yıllarda hayli ilerleme kaydeden “tıp”, farklı dallarda faydalı neticeler almakla birlikte, İslami yönden cevaplanması gereken soruları da beraberinde getirdi haliyle… Bu yeni gelişmelerden birisi de hiç kuşkusuz saç ektirme meselesi... Bu mesele, en fazla sorulan sorular arasında yer almaya devam ediyor. Cevabı için çalışmalar da hakeza…
Nitekim sizin de sorduğunuz bu mevzu hakkında yapılmış güzel araştırmalar, önemli çalışmalar mevcut. “Amerikayı yeniden keşfetmek” yerine dilerseniz öncelikle bunları nakledelim, sonra da neticeyi birlikte paylaşırız.
Saç ektirme ile ilgili olarak Din İşleri Yüksek Kurulu’nun kararı şöyledir:
“Hadis kaynaklarında, Peygamberimizin (s.a.v.) dökülen saçların yerine saç taktırmaya izin vermediğine dair rivayetler vardır.
a) Medineli Müslüman bir kadın (cariye) evlenir, sonra hastalanır ve saçları dökülür. Ailesi, bu kadına saç taktırmak ister ve dini hükmünü Peygamberimize sorar. Peygamberimiz buna izin vermez ve “saç takana ve taktırana Allah merhamet etmesin (lânet etsin) der” [Bkz. Müslim,Sahih, Libas, 117; Buhari, Sahih, Libas, 83]
b) Bir kadın Peygamberimize gelir, evlendirmek istediği kızının hastalık sebebiyle saçlarının döküldüğünü, saç taktırmak istediğini söyler. Peygamberimiz izin vermez ve “Allah saç takana ve taktırana merhamet etmesin (lânet etsin) der” [Bkz. Müslim, Sahih, Libas, 115]
Sevgili Peygamberimizin (s.a.v.) saç taktırmayı yasakladığına dair başka rivayetler de vardır. [Bkz. Müslim, Sahih, Libas, 116-120]
***
Bir kısım İslâm âlimi bu hadisleri delil alarak saç taktırmanın dinen caiz olmadığını söylemişlerse de, hadisler tetkik edildiğinde Rasûlullah Efendimizin (s.a.v.) saç taktırmaya izin vermemesinin sebebinin; takılacak saçın insan saçı, muhatapları aldatmaya ve yaratılışı değiştirmeye yönelik olduğu görülür. [Bkz. Müslim, Sahih, Libas, 120]
Perukta insan kılından olmayan, aldatma ve yaratılışı değiştirme gayesi taşımayan saç takma-taktırma, hadislerde geçen yasak çerçevesine girmez. Dolayısıyla saçı dökülen bir kimsenin tedavi ile bunun önlenmesi… Veya yeniden saç bitmesini sağlamak için ilaçlar kullanması… Ve saç ektirmesinde dinen bir sakınca olmaz. Ayrıca saçları dökülen bir insanın, bu durumu psikolojik açıdan kendisini rahatsız ediyorsa saç ektirebilir ve (insan saçı olmamak kaydıyla sentetik peruk) takma saç kullanabilir.”
***
Yine bu meseleyle ilgili olarak Faruk Beşer Bey’in de saç ektirmenin mekruhluk süphesi taşıyabileceğine dair verdigi bilgilerden sonra bunun gusülle ilgili hükmünde süpheye mahal olmayacağını ifade ettiği yazısında şu ihtimallere dikkat çekmektedir:
“Saç ektirmek de, peruk kullanma gibi kesin haramdır' demek mümkün degildir. Çünkü;
- [Birincisi] saç ektirme bir defa insanın kendi saçıyla yapılan bir ameliyedir.
- İkinci olarak, kalıcı olup bir bakıma başkasını kandırma anlamı içermeyebilir.
- Üçüncü olarak, yine bir bakıma tedavi sayılabilir.
İşte bu sebeplerle saç ektirmenin kesin haram olduğu söylenemez.
Ancak bir ölçüde farklı görünme, bir bakıma da estetik bir ameliye sayılabileceği için tamamen masum ve helal de olmamalıdır.
Bu sebeple biz bu konunun son hükmünü verme durumunda değiliz; ama haram olmasa da bir kerahet/mekruhluk içerdiğini, kendinden emin olan ve olduğundan başka türlü görünme gereği duymayan insanların, buna ihtiyaç duymayacağını, yapılmaması halinde hiçbir gayr-i meşruluk yapılmış olmayacağını; ama yapılmasi durumunda en azından bir süphe taşıdığını söyleyebiliriz.”
***
Bu meseleyle ilgili uzmanların değerlendirmelerini de gözönünde bulundurunca; gusül ve abdest almada ektirilmiş saçın bunlara mâni olduğunu söylemek mümkün değildir. Çünkü deriye işlenen saç kökleri olsa dahi, temizleme görevi onların üzerine intikal eder ve üzerinin yıkanmasıyla abdest ya da gusül tamam olmuş olur.
Hâsılı;
Kellikten ve saçsızlıktan başları üşüyenler-yananlar, psikolojik olarak etkilenenler böyle bir müdahele ile saç ektirebilirler… Rahatça dolaşırlar ve abdestlerine-gusüllerine de bir engel teşkil etmediği için ibadetlerini de gönül rahatlığyla yapabilirler. Fakat takva ve ihtiyat yolunu tercih edenlerin, sıhhi-bedeni ve psikolojik bir rahatsızlık durumu söz konusu değilse, ektirmemelerinin daha uygun olacağını da söylememiz herhalde yerinde bir hatırlatma olur.
Şekil, Saç ektirmek, abdest ve gusül, tıp, sorunlar, sorular, mahiyet, dökülen saçlar, saç taktırmak,