Firâset, adâlet ve sorumluluk
Davud aleyhisselâm zamanında bir gece, bir koyun sürüsü başka birisinin tarlasına girip ekinleri mahvetmişti. Tarla sâhipleri, Hz. Dâvûd’a şikâyette bulunmuşlar.. O da, koyunların tarla sâhibine verilmesine hükmetti. Oğlu Süleymân aleyhisselâm, bu hükme itiraz ettiğinde, onun verdiği hüküm ne olmuştu? Ferâseti neydi? Adâlet ve sorumluluk duygusuna sahip insanların, ahiretteki mükâfatı nedir?
Kur'an-ı Kerim'de Rabbimiz (c.c.) buyuruyor ki:
“Dâvûd ve Süleymân’ı da (yâd et/hatırla/an)! Bir zaman, bir ekin husûsunda hüküm veriyorlardı; hani o kavmin koyunları, geceleyin başıboş bir vazîyette bu ekinin içine dağılıp ziyân vermişti. Biz, onların hükmünü görüp bilmekte idik.” [Enbiyâ suresi, 78]
***
Süleymân aleyhisselâmın firâsetiyle (yaygın ve yanlış kulanışın 'ferâsetin' aksine bu kelimenin doğru şekli firâset'tir) alâkalı bir rivâyet de şöyledir:
Bir gece, bir koyun sürüsü bir tarlayı harâb, ekinleri mahvetmişti!.. Tarla sâhipleri, Dâvûd aleyhisselâma gelip şikâyetçi oldular... Telef olan tarla, kıymet bakımından koyun sürüsünün değerine eşit idi.
Bunun üzerine Hz. Dâvûd, koyunların tarla sâhibine verilmesine hükmetti. Oğlu Süleymân aleyhisselâm, o sırada küçük yaşta olmasına rağmen,
“– Babacığım, dedi, bir yol daha var! Koyunları tarla sâhibine ödünç olarak verelim; sütünden ve yününden istifâde etsin. Bu arada tarlayı düzenlesin, sürüp eksin. Tarla eski hâline gelinceye, ekinler yetişinceye kadar koyunlar kendisinde kalsın. İşleri yoluna girince de, sürüyü sâhibine teslîm etsin!” dedi.
Dâvûd (as) bu teklifi çok beğendi ve öyle hükmetti.
Süleyman aleyhisselâmın firâseti yani meselenin inceliğini anlama-kavrama ve seziş kabiliyeti budur.
***
Gelelim hükümlerinde adâleti gözeten, karar verirken kılı kırk yararcasına dikkat eden hâkimlerin durumuna...
Rasûlullah Efendimiz(s.a.v.), karar ve uygulamalarında âdil davranan mü'minlerin, ahirette sahip olacakları ecirle/mükâfatla ilgili olarak bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır:
“Adâletle hükmedenler, kıyâmet gününde Rahmân’ın sağında nûrdan minberler üzerinde olacaklardır… Bunlar hükümlerinde, âileleri ve sorumlu oldukları kimseler hakkında adâletle davranmışlardır.” [İmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 160]
Âdil kadılar/hâkimler, idareciler, aile reisleri ve bilumum sorumlu kişeler ve nail olacakları mükâfatlarla ilgli daha pek çok ayet ve hadis-i şerifler vardır. Ancak bu formatta -zannediyorum- yukardaki Peygamberî müjde yeterlidir.
Süleyman, Firâset, âdil, sorumluluk, Dâvud, tarla, ekin, koyun, hüküm,