Müsafir-Mukim veya Yolcu Namazı-3
Hocam aşağıdaki linkte;
http://fikih.ihya.org/islam-fikhi/seferiligin-hukumleri.html
VATAN 3'E AYRILIR.
1. Aslî vatan: Bir kimsenin doğup büyüdüğü veya evlenip içinde yaşamak istediği veya içinde barınmayı kasd edip, başka yeri vatan edinmek istemediği yere "aslî vatan" denir.
2. Ikâmet vatanı: Bir kimsenin doğup büyüdüğü, evlenip içinde sürekli yerleşmeye karar verdiği bir yer niteliğinde olmaksızın, yalnız içinde on beş günden fazla kalmak üzere yerleştiği yere de "ikâmet vatanı (vatan-ı ikâmet)" denir. Askerlik, öğrencilik, işçilik veya memurluk gibi hizmetler sebebiyle sürekli bir şekilde yerleşilmeyen beldeler on beş günden fazla kalmaya niyet edilmesi yüzünden "ikâmet vatanı" niteliğindedir.
....
Seferîlik konusunda bu vatanlar kendi misli ile veya üstü ile bozulur, aşağısı ile bozulmaz. Bu yüzden insanın asıl vatanı olan yer, diğer ikâmet ve süknâ vatanları ile bozulmaz. Yani vatan-ı ikâmette bulunan kimse vatan-ı aslîye dönmekle müsafir olmaz. Insan doğup yerleştiği veya karısının yerleştiği yere varınca seferî olmaz. Sadece gideceği bu yer 90 km.'den uzakta olursa yolculuk sırasında seferî olur, fakat oraya varınca seferîliği kalkar.
Acaba ilk sorumda yeterince açıklama yapamamış olabilir miyim?
Kıymetli kardeşim;
Burada anlatılanlar, meselemizin temelini teşkil eden hususlar. Bizim açıklamalarımızla çelişen bir durum yok. Ama bana sorarsanız, yukardaki açıklamalardan sorduğunuz hususu anlamayabilmek, bir çözüme ulaşabilmek -şayet okuduğunu idrak edebilecek kadar temel fıkhi bilgiye sahip değilse kişi- hayli müşkil. Mevzu basit bir üslupla yalın bir şekilde anlatılmış değil. Ansiklopedik mahiyette ilmi bir tarzda ele alınmış.
Mesela kişinin doğup büyüdüğü yer, eğer orada yaşamaya devam ediyorsa, evi ocağı orada ise vatan-ı aslisi olarak devam eder. Ama evlenir, ailesiyle bir başka yere taşınır, orada barınmayı sürdürürse, doğup büyüdüğü yer asli vatanı olmaktan çıkar, ailesiyle yaşadığı/barındığı yer vatan-ı aslisi olur...
Vatan-ı ikameti bilmem anlatmaya gerek var mı? İlk cevabi yazımızda zaten işaret etmiştik. Burada da anlatılmış. Yani bunda problem yok anladığım kadarıyla sizin zihninizde de…
Tabii ki bu vatanlar ya misli/benzeri veya kendisinden daha üstün olanla bozulur/değişir. Mesela vatan-ı asliyi vatan-ı ikamet bozamaz, vatan-ı sükna zaten değiştiremez. Ama sen doğup büyüdüğün, hatta malın-mülkün olan yeri terk eder, ailenle bir başka yerde yaşamaya başlarsan, artık orası asli vatanın olur, önceki yer asli vatanın olmaktan çıkar. Mesele bu kadar basit.
Elbette kişi vatan-ı ikamet ve vatan-ı sükna’dan asli vatanına giderse seferi olmaz. Ama senin önceden asli vatanın olan yer, fıkhi hükümler çerçevesinde bir başka asli vatanla bozulmuş vatan-ı asli olmaktan çıkmışsa, tabii ki oraya gittiğinde müsafir olursun. Zira kişinin aslî vatanı, belirttiğimiz üzere, ailesinin bulunduğu yerdir. Nitekim bunun için fıkhî eserlerde, kişinin dört hanımı olsa, dördü de ayrı yerlerde bulunsa, gittiğinde hepsinin yanında mukim olur; araları sefer mesafesini geçse dahi diye belirtilir… Hatta bu bir yana kişinin bin (1000) cariyesi olsa, hepsi de farklı yerlerde bulunsa, yine hepsinin yanında mukim olur. İlk cevabımızda Nasreddin Hoca (k.s.) fıkrasıyla buna işaret etmiş idik.
Şimdi tekrar soruyorum:
- Ailen, çoluk çocuğun Kırşehir’de senin yanında mı, yoksa Ankara/Çubuk’ta mı?
Eğer ailen yanında ise, şu an orası senin vatan-ı aslin; dolayısiyle memleketine gittiğinde, 15 günden az kalacaksan misafirsin. Fazla kalırsan tabii ki mukim olarak kılacaksın namazlarını… Ama sen Kırşehir’de görevdesin, ailen, çoluk çocuğun Ankara/Çubuk’ta ise, Kırşehir senin ikamet vatanın, dolayısiyle ikamet vatanı ile asli vatan değişmez; Ankara/Çubuk ise vatan-ı aslin olmaya devam eder ki, oraya gittiğinde elbette mukim olursun
Bilmem anlatabildim mi?
ikamet vatanı, VATAN 3'E AYRILIR, Aslî vatan, evi ocağı, ailesi, süknâ vatan,