Hz. Ömer Hz. Ali’nin kızı Ümmü Gülsüm’le evlenmiş midir?
Bir kadeşimizin ayak üzeri sorduğu soru: Hz. Ömer (r.a.) Hz. Ali’nin (r.a.) kızlarından biriyle evlenmiş miydi? Bir arkadaşım söyledi.. Daha önce böyle bir evlilik hiç duymamış ve okumamıştım. Hz. Ali’nin kızı Hz. Ömer’e oranla çok küçük olacağı için biraz da kuşkuyla bakmıştım. Bunun aslı nedir?
Kardeşimizle aramızdaki bu kısa konuşmanın ardından, o esnada ele aldığımız hususları sitede diğer okuyucularla da paylaşmanın faydalı olacağını düşündüm… Dolayısiyle “Hz. Ömer (r.a.) kimlerle evlenmiş, kaç çocuğu vardı ve bunların anneleri kimlerdi?” sorularının cevaplarını buraya da aktarmayı uygun buldum.
Emîru’l-Mü’minîn Hz. Ömer’in (r.a.) evlilik ve evlatları
1. Hz. Ömer (r.a.) İslâm öncesi döneminde; önce Kureyş’in Cumahoğulları’ndan, Osman b. Maz’un’un kız kardeşi Zeynep bint-i Maz’un ile evlenmişti. Bu hanımdan üç çocuğu oldu: Abdullah, Hafsa ve Abdurrahman. Abdullah b. Ömer meşhur sahabe âlimlerindendir. Hz. Hafsa ise ilk kocasının Bedir savaşında yaralanıp ölmesi üzerine Medine’de Rasûlullah Efendimizle (s.a.v.) evlenmişti.
2. Yine Mekke’de İslâm öncesi dönemde, Huzaa kabilesinden Cervel kızı Müleyke / Melike ile de evlenmişti. Bu kadın Ümmü Gülsüm olarak da bilinir. Melike, oğlu Übeydullah’ın annesiydi. Hz. Ömer (r.a.) hicret edince bu müşrik hanım Mekke’de kaldı. Hz. Ömer (r.a.) hicretin altıncı yılına, Mümtehine suresinin onuncu ayetinin inmesine kadar onunla evli kaldı. [Murat Sarıcık, Hz. Muhammed’in Çağrısı, Medine dönemi, s. 305] Hanımı Mekke’de o Medine’de olmasına rağmen, evlilik altı yıl devam etmişti. Mümtehine suresinin onuncu ayeti, Müslüman erkeklerin müşrik kadınlarla evlenemeyeceğini hükme bağlayınca, Hz. Ömer (r.a.) bu hanımını boşadı ve ayrıldı. Ondan sonra bu hanımla, Mekke’de Muaviye b. Ebi Süfyan evlenmişti.
3. Mekke’de, Mahzumoğullarından, dayısı Hars b. Hişam’ın kızı Ümmü Hakim’le de evlenmişti. Hars dayısı Ebu Cehil’in ve diğer dayısı As b. Hişam’ın kardeşidir. Bu hanımından da Fatıma adında bir kızı olmuştu. [Hars b. Hişâm b. Muğîre için bkz. İbn Hişâm, IV, 142; Hasan İbrahim Hasan, III, 82; Diyarbekrî, I, 296; Heyet, Sahabiler Ans., s. 346]
4. İslâm öncesi dönemde, Mahzumoğullarından Ebu Ümeyye’nin kızı Kureybe ile de evlenmişti. Hicret’le bu müşrik hanımı da Mekke’de kaldı ve Mümtehine suresi onuncu ayetinin inmesi üzerine Hz. Ömer (r.a.) bununla da evliliğe son verdi. [İbn Hişam, III, 376-377; Vakidî, II, 632; Muhammed Hudarî, s. 180]
5. Medine’de, Hicret’in yedinci yılında, kırk beş yaşındayken, Ensar’dan Asım b. Sabit’in genç kız kardeşi Asiye ile evlendi ve adını Cemîle olarak değiştirdi. Oğlu Asım bu kadından doğdu. Sonradan bu hanımı boşamıştı.
6. Hicret’in 17. yılında elli beş yaşlarında iken, bu kez Hz. Ali’nin (kerremallahu vecheh), Hz. Fatıma’dan olma kızı Ümmü Gülsüm’le (r.anha) evlendi. Bundan Zeyd isimli bir oğlu ve Rukiye adlı bir kızı olmuştu. Her iki çocuk da fazla yaşamadılar.
Bu evlilik gerçekleştiğinde Ümmü Gülsüm (r.anha) 9-10 yaşlarında, Hz. Ömer (r.a.) 56-57 yaşlarında olmalıdır. Bu yaş farklılığının şer’î açıdan bir mahzuru olmadığı gibi, sosyal bakımdan da o toplum için gayet normaldir. Nitekim Peygamber Efendimizin (s.a.v.) Hz. Aişe validemizle (r.anha) evliliği de yaklaşık aynı yaş aralığında olmuştur.
Kimi rivayetler, zayıf ve uydurma sözler zaman-zaman bazı kitaplarda yer bulmuş... Bu husustaki yakışıksız ifadelerin, yanlış terceme ya da taraflı/yanlı bir duruş, hatalı değerlendirmelerden kaynaklandığı açıktır. Hz. Ömer'in ve Hz. Ali'nin (r.anhuma) Peygamber Efendimizin (s.a.v.) yakın ashabı/arkadaşı ve halifesi olmaya yakışmayacak bir davranış sergilemeyecekleri bizim inancımız açısından muhakkaktır. Kafa karıştırmaya, gönül bulandırmaya yönelik verilen bir takım tarihi bilgilere de bu minvalden bakmak ve ona göre yorumlamak gerekir. Bu hususta geniş bilgi için http://www.mollacami.net/soru-ve-cevaplar-679.html
7. O, Yemenli bir hanım olan Lüheyye / Lihye ile evlenmişti. Bundan Abdurrahman el-Asğar (Küçük Abdurrahman) doğdu. Bu kendisine Hicret’in 14. yılında içki haddi vurulan oğludur ve “Ebu Şahme” diye de bilinir.
8. Ayrıca Hz. Ömer (r.a.), amcaoğlu Zeyd b. Amr’ın (r.a.) kızı Atîke (r.anha) ile de evlenmişti. Atîke (r.anha) Medine’de Zübeyir b. Avvâm (r.a.) tarafından boşanınca, Hz. Ömer (r.a.) onunla evlenmişti. Bu kadın, eniştesi Said b. Zeyd’in (r.a.) kız kardeşi ve Hz. Ömer’in (r.a.) yakın akrabasıydı. [Zehebî, el-Hulefâu’r-Râşidûn, s. 103; Mesudî, II, 353; Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, II, 187-188]
Hz. Ömer (r.a.) Medine döneminde Hz. Ebu Bekir’in (r.a.) kızı Ümmü Gülsüm’e (r.anha) de talip olmuş… Fakat Ümmü Gülsüm onu sert mizaçlı bulduğu için, onunla evlenmek istememişti. [Şamil İslâm Ansiklopedisi, V, 179]
Hz. Ali, Hz. ömer, Ümmü Gülsüm, evlenmiş midir, Emîru’l-Mü’minîn Hz. Ömer’in (r.a.) evlilik ve evlatları,