Hz. İbrahim'in kurban derisi ne oldu?
Hocam; Hz. İbrahim’in İsmail aleyhisselam için kestiği kurbanın derisi ne oldu, diye bi soru sormuşlar oğluma.. Ama benim bi bilgim yok. İnternetten baktım yok; çocukların kafasını karıştırmak için mi, yoksa gerçekten bi anlamı var mı bunu öğrenmek istiyorum. Yardımcı olur musunuz hocam? Sizin bilginiz vardır diye düşündüm ben.. Selam ve dua ile kalın.. Yıldızım Hasret - Facebook
Dilerseniz meseleye biraz espritüel açıdan girelim… Hatta buna ‘kara mizah’ da diyebilirsiniz.
Bileceğiniz üzere geçmiş yıllarda Müslümanların ellerinden zorla “kurban derileri”ni alan/gasp eden ve bunları tuzu kuru belli bir kliğin/güruhun çocuklarının zevk u sefasında, sözde sportif faaliyetlerinde harcayan THK ve benzeri 'örgütler' yoktu o zamanlar… Postu onlara kaptırmadıkları kesin! Kestikleri kurbanın derisini İslâm’ın emrettiği ölçüler dahilinde değerlendirmiş olacakları da muhakkak. Bunda bizim hiç şüphemiz yok, olamaz, olması için bir sebep de bulunamaz. Hele de söz konusu insan ya da insanlar, atamız İbrahim ve oğlu İsmail aleyhimesselâm olunca, tereddüde hiç mi hiç mahal kalmaz. Öyle değil mi?
Hal böyle olunca şimdi bize düşen; şer’î bakımdan kurban derisinin hükmü nedir, onu ortaya koymak, onu öğrenmektir. Hiç kuşku yok ki, İbrahim aleyhisselâm da kurbanının derisini bu ölçü dahilinde değerlendirmiştir.
Hemen belirtelim ki; kurban derisinin, et ve yağlarının, baş, ayak, yün ve süt gibi parçalarının satılması haramdır. Bu ister vacip, ister nafile kurban olsun hüküm değişmez. Eğer böyle bir şey yapılırsa, kıymetini yani bundan elde edilen parayı tasadduk etmek gerekir.
Ve yine kurban derisi kasap ücreti olarak da verilmez. Çünkü Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuşlardır: "Kurbanın derisini satan kimsenin kurbanı olmaz." [eş Şevkani, Neylü’l-Evtâr, V, 129] Hz. Ali'nin (r.a.) de şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Rasûlullah (s.a.v.), kurban olarak kesilen develerinin başında durmamı, derilerini ve sırtlarındaki çullarını paylaştırmamı emretti ve onlardan herhangi bir şeyi kasap ücreti olarak vermeyi bana yasakladı ve ‘Kasap ücretini biz kendimiz veririz’ buyurdu.” [Müslim, Sahih, Hacc, 348]
Kurban kesen kişi kurban derisini ya olduğu gibi bir fakire verir, ya da onu tabaklayıp (dibağat edip) tulum, kırba, post yapmak şeklinde ondan yararlanabilir, bir ev eşyası olarak kullanabilir. Bunun caiz olmasının delili ise, Hz. Aişe’nin (r.anha) kurbanlığının derisini tulum yapmış olmasıdır. Ve yine kişinin, deriyi satıp parasiyle evi için demirbaş bir eşya alması da caizdir. Ancak satıp da parasını kendisine veya çocuklarına harcaması doğru değildir. Kurbanın eti de böyle, yani onu da satıp kendine ve çocuklarına kullanması münasip olmaz. Dolayısiyle gerek deriyi, gerekse etten bir kısmını satmış olan kimse, elde ettiği parayı fakirlere tasadduk eder.
***
Kurban derisiyle ilgili İbn-i Nüceym’den, yukardaki anlatılanları teyid eder/destekler mahiyette iki fetva:
1) "Zeyd'in, kurbanının derisini satıp bedeli ile kendisi veya hizmetçisi için faydalanması caiz olmaz." [Hulâsatü’l-Ecvibe, 2, 161]
Bu yasaklama, deri parasından faydalanma hususundadır. Fakat onunla eve, çanak-çömlek vesaire gibi demirbaş eşya alınmasına müsaade edilmiştir.
3) "Zeyd, kurbanının derisini evinde kullanarak faydalansa caiz olur." [Hulâsatü’l-Ecvibe, 2, 161]
Yani deriyi tabaklayıp –günümüz şartlarında– yaygı veya seccade olarak kullanmakta hiçbir mahzur yoktur, mehruh da olmaz. Engelleyici hükümler, derinin satılıp parasını harcamak hususundadır.
Hz. İbrahim, Hz. İsmail, kurban derisi, ne oldu, THK, zevk u sefa, sözde sportif faaliyetler,