Kur'an okuma şekli
Kur'an-ı Kerim'i içimizden okurken nefesimiz ayet sonuna yetişmediğinde ayet ortasında nefes tazeleyebilir miyiz? Yoksa aynen sesli okurken olduğu gibi nefesleri duraklarda mı almak zorundayız. Ya da ayet ortasında durup geriden tekrar mı yapmamız gerekir?
Kur’an-ı Kerim’i gerek sesli gerek sessiz okuduğumuzda, nefesimiz durak veya ayet sonuna yetişmediğinde kıraata uygun şekilde durur, nefesimizi tazeledikten sonra manaya uygun tarzda geriden alarak devam ederiz. Gizli ve âşikâre okuma arasında kıraat farklılığı yoktur. Tilavette usûle riayet esastır.
***
Bildiğiniz gibi Kur’an’ın sesli veya sessiz okunabileceğine dair rivayetler vardır, uygulama da böyle olagelmiştir. Nitekim Abdullah bin Ebî Kays Hz. Aişe Validemiz’e (r.anhüma) Rasûlullah’ın (s.a.v.) Kur’an’ı sesli mi yoksa sessiz mi okuduğunu sormuş, Hz. Âişe de (r.anha) da;
- “Her iki şekilde de okurdu; bazen gizli, bazen sesli” diye cevap vermiştir. Soruyu soran sahabi bu cevap üzerine:
- “Bu işte genişlik yaratan Allah’a hamdolsun” demiştir. [Tirmizî, Sünen, Salât 330]
***
Cenâb-ı Hak Kur’ân-ı Kerim’de, وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا buyurmuştur.
Meali: Namazında sesini pek yükseltme, ama iyice de kısma, ikisinin arası bir yol tut” [İsra suresi, 17/110]
Böylece Rabbimiz (c.c.), Kur’an tilavetinde orta yolu tutmamızı istemiştir. Peygamber Efendimiz de (s.a.v.) mescitte i’tikâfa girdiği esnada ashabın sesli olarak Kur’an okuduklarını işittiğinde, perdeyi aralayıp onlara şöyle demiştir:
“Bilin ki; herkes Rabbine hususi şekilde münacatta bulunuyor, birbirinizi (seslerinizle) rahatsız etmeyin. Biriniz okurken diğerinin kıraatini bastırmasın.” [Ebu Dâvud, Sünen, Salât 315]
Buna göre Kur’an okuyan kişi, öncelikle sesini aşırı yükseltmek suretiyle başkalarına rahatsızlık vermemeye dikkat edecektir.
Ayrıca böyle aşırı-yüksek sesle okumanın ruhaniyeti dağıttığını da bilmesi gerekir. Huşû üzere olmalıdır.
İmam Gazâli (k.s.) hazretleri, Kur’an-ı Kerim’i sesli veya sessiz okumanın faziletine dair hadisleri rivayet ettikten sonra bunları şu şekilde te’lif etmiştir:
“Kur’an’ı sessiz okumak riya ve gösterişten daha uzaktır. Dolayısıyla riya korkusu olan bir kimsenin tilavetini sessiz yapması daha faziletlidir. Böyle bir korku olmazsa ve namaz kılan bir kimseyi şaşırtma da söz konusu değilse, kıraatin sesli yapılması daha faziletlidir. Çünkü sesli okuyan kimse daha fazla külfete girdiği gibi, okuduğu Kur’an’dan sadece kendisi değil başkaları da istifade eder. Aynı zamanda sesli okumak, kalbi uyandırır; kârinin/okuyanın kulağını başka şeyleri dinlemekten men ettiği için, onun Kur’an’ı tefekkür üzerine yoğunlaşmasını temin eder ve uykuyu kaçırır. Sesli okuyuş kıraat için kişinin aşk u şevkini arttırdığı gibi tembelliği de azaltır. Bir de sesli Kur’an okuyan bir kimseyi tembel ve gafil bir adam görerek gayrete gelebilir veya uykuda olan bir kimse uyanarak geceyi ihya edebilir.”
Aslında aynı durumun/değerlendirmenin bir yönüyle diğer nafile ibadetlerde de geçerli olduğunu ifade edebiliriz. Nitekim Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.) bu hususa şu mübarek sözleriyle şöyle dikkat çekmişlerdir:
“Kur'ân'ı cehren (açıktan) okuyan, sadakayı açıktan veren gibidir. Kur'ân'ı gizlice okuyan, sadakayı gizlice veren gibidir.” [Tirmizî, Sünen, Sevâbu'l-Kur'ân 20]
Kur'an, içimizden, gizlice, sesli, cehren, nefesimiz, duraklar, geriden,