Namaz: Farzların 3. ve 4. rek'atlerinde zammı sure okumak
slm hocam ssorularima en kisa zamanda cevap yazarsaniz sevinirim tsk ler simdikten
1.dort rekatli sunnetlerde ucuncu ve dorduncu rekatta fatihadan sonra sure okumakta muhayyer miyiz
2.uc ve dort rakatli farz larda fatihadan sonra sure okunursa ne olur
Ve aleyküm selam kardeşim;
Soruları geliş sırasına göre cevaplıyoruz. Günlük olarak da bir okurumuzun sorusu cevaplanmış oluyor. Vaktimiz ancak buna müsait. Okurlarımız bu durumu dikkate alarak; lüzumsuz, faydasız, iş olsun, site dolsun kabilinden sorular göndermemeli ki, âcil ve zaruri ihtiyaçlara kısa zamanda cevap sırası gelsin/gelebilsin. Bu hususun bilinmesini ve gereğince hareket edilmesini -özellikle- rica ediyorum. H. E.
***
Sorularınızı cevaplarına gelince…
1- “Dört rek’atli sünnetlerde üçüncü ve dördüncü rek’atte Fatiha’dan sonra sure okumakta muhayyer değiliz-olamayız. Zira Fâtiha-i şerifeye başka bir sûre veya sûre yerini tutacak kadar ayet-i kerime ya da ayetler ilave edilmesi vaciptir. Şöyle ki:
Farz namazların önceki ilk iki rek’atlarında Fâtiha'dan sonra diğer bir sûre veya bir sûreye denk bir mikdar ayet okunması vacip olduğu gibi, vitir namazı ile nafile namazların / sünnetlerin her rek’atında Fâtiha ve Fâtiha'dan sonra bir sûre veya ona denk bir ayet okunması da vaciptir. Bu Hanefî mezhebinin görüşüdür.
Eimme-i selâseye yani İmam Mâlik, İmam Şâifî ve İmam Ahmed b. Hanbel’e (rahımehumullah) göre ise Fâtiha’ya başka bir sure veya ayetin eklenmesi sünnettir.
***
2- “Üç ve dört rak’atli farzlarda Fatihadan sonra sure okunursa ne olur?” Herhalde ‘üçüncü ve dördüncü rek’atlerde zamm-ı sure okunursa..?’ demek istiyorsunuz…
Farz namazların 3’üncü ve 4’üncü rek’atlarında zamm-ı sure okumakta bir mahzur yoktur. Bu sebeple söz konusu rek’atlerde Fatiha’dan sonra zamm-ı sure ilave edilerek kılınmış farz namazları iade etmek/tekrar kılmak ya da kaza etmek gerekmez. Zira son iki rek’atlerde ilave edilen sure ve ayetler, farzın sıhhatine zarar vermez. Hanefi mezhebine göre, farz namazların son iki rek'atında kıraatte bulunmak sünnettir. Bu bakımdan Fatiha okunması sünnettir. Fatiha'dan sonra zamm-ı sure okunması da caizdir. [Bkz. el-Bahru’r-Râik, er-Rukû’u ve’s-Sücûdu fi’s-Salâti]
Nitekim Cuma günü kıldığımız ‘zuhr-i ahîr’i de, tam öğle namazının dört rek’at farzı gibi kılabiliyorsak da, ilk dört rek’at sünneti gibi kılmak daha iyi görülmüştür. Çünkü cuma namazı sahih olmamışsa, bu dört rek’at ile o günün öğle namazı kılınmış olur. Bu namazın son iki rek’atına ilave edilen sure ve ayetler, farzın sıhhatine/geçerliliğine engel değildir. Eğer cuma namazı sahih olmuşsa, bu dört rek’at kazaya kalmış bir öğle namazı yerine geçer. Kazaya kalmış böyle bir namaz bulunmayınca da nafile bir namaz olur.
Meseleye biraz daha geniş açıdan bakacak ve değerlendiecek olursak şunları ilave edebiliriz:
a) Esas itibariyle üç ve dört rek’atlı farz namazlarda, rek’at tayini yapılmaksızın yalnız iki rek’atında kıraat farzdır. Ancak kıraatin ilk iki rek’atta yapılması vacip görülmüştür. Bunun için ilk iki rek’atta kıraatın kasten terk edilip üç ve dördüncü rek’atlerde yapılması mekruhtur. Yanılarak terk edilmesi de ‘sehiv secdesi’ yapılmasını gerektirir.
b) Farzların diğer (3 ve 4’üncü) rek’atlarında Fâtiha okunması, sahih kabul edilen görüşe göre vaciptir. Yanılarak Fatiha'nın terk edilmesi de sehiv secdesini gerektirir.
c) Fakat diğer rivayetlere göre, farzların son üçüncü ve dördüncü rek’atlarında kıraat caiz olduğu gibi, tesbihte bulunmak veya üç tesbih miktarı susmak da caizdir. Ancak Kur'an okumak daha faziletlidir. Kur’an’dan mutlak olarak herhangi bir sure veya ayet/ayetler yerine Fatiha okumak ise sünnettir. [Bkz. Mehmed Zihni Efendi, Nimet-i İslâm, Namaz kitabı; Bilmen, Ö.N., Büyük İslâm İlmihali, İstanbul, 1966, Namazda Kıraat, s. 125, md. 104]
namaz, dört rek’atli sünnetler, üçüncü ve dördüncü rek’atte, Fatiha’dan sonra, sure okumakta muhayyer değiliz, okunursa, bir mahzur yoktur,