Hacamat
s.a hocam hacamattan para almak helalmidir bilgilendirirseniz sevinirim
Ve aleyküm selam.
Sahîhayn'da gelen bir rivayet şöyledir: "Rasûlullah (s.a.v.) hacamat olur, kimseye ücretinde zulmetmezdi." [Buhârî, Sahih, İcâre, 18; Müslim, Sahih, Selâm, 77, Hadis no: 1577]
Hadisin açıklamasına gelince…
1. Burada ulemâ arasında cereyan eden bir ihtilafın delili gözükmektedir. Hacamat yapan kişinin / uzmanın ücret alması câiz mi, değil mi? Bu husus münakaşa edilmiştir. Çünkü bazı rivayetlerde Rasûlullah (s.a.v.), hacamat yapmaya mukabil alınan ücretin pis olduğunu belirtmiş ve hatta buna mukabil ücret ödemeyi yasaklamıştır.
Bu farklı rivayetler karşısında âlimler ihtilaf etmiş; ancak cumhur, bunun helâl olduğuna zâhib olmuştur (bu görüşe uymuşlardır). "Helâl" diyenler, sadedinde olduğumuz İbnu Abbâs (r.anhümâ) hadisiyle ihticâc etmişler ve demişlerdir ki: "Evet bu, denâet olan (âdice, hoş olmayan, sevimsiz) bir kazançtır, ama haram değildir." Bu kanaatte olanlar, yasaklayıcı rivayetleri (tahrîme/harama yakın olmaya değil) tenzihe (helâle yakın olmaya) hamlederler.
2. Bazı âlimler nesh’e kanidirler: "Önce haramdı, sonradan neshedilerek (haramlık hükmü kaldırılarak) mubah kılındı" derler. Tahâvî (rh.) bu görüştedir. Ancak, bazı âlimler: "İhtimalle nesih sübut bulmaz, neshe hükmetmek için kesin bir karîne gerek" diyerek bu görüşü uzak kabul ederler.
3. Ahmed İbnu Hanbel ve bir grup âlim (rahımehumullah) hür ile köle arasında bir tefrik yaparak: "Kölenin bu hizmete mukabil ücret alması mutlak olarak mübahtır; ancak, hür kimsenin hacamat yapmayı meslek edinmesi mekruhtur, bu işten aldığı parayı kendisine harcaması haramdır, köle ve hayvanlara harcaması câizdir" demişlerdir. Bunların delili Muvatta ve diğer Sünenler'de gelen ‘Muhayyısa’ hadîsidir. Buna göre, Rasûlullah'tan (s.a.v.) kölesinin hacamat mukabili kazandığı parayı kullanma cevazı ister. Rasûlullah Efendimiz reddeder, öbürü ihtiyacım var diyerek ısrar edince: "Öyleyse onu develerine yem, kölelerine yiyecek parası yap!" buyurur.
4. Ülemânın kerahet-i tenzihiye'ye hamlettikleri bu hali, İbnu'l-Cezvî şöyle açıklamıştır: "Haccâm'ın ücreti mekruh görülmüştür, çünkü bu ihtiyaç hâlinde Müslümanın Müslümana yapması vâcip/gerekli olan yardımlara dâhildir. Bu durumda vâcip olan bir vazifesi mukabilinde ücret alması mekruhdur." İbnu'l-Arabî (k.s.), Resûlullah’ın (s.a.v.) haccâmın ücretini habîs ilan eden hadis-i şerifleriyle, haccâma ücret ödediğini beyan eden sadedinde olduğumuz hadis arasını şöyle te'lif eder: "Eğer ücret malum belli bir iş mukabili ise bu caizdir, aksine meçhul bir işe mukabil ise caiz değildir, (yasak böyle bir durumla ilgili olmalıdır)."
5. İbnu Hacer (rh.) tahkik ederek, Rasûlullah'a (s.a.v.) hacamat yapan kölenin Nâfi' Ebu Tayyibe adında biri olduğunu tesbit eder...
6. Haccâmın ücreti ne kadar? Sadedinde olduğumuz babta, haccâma ödenen ücretin miktarıyla ilgili bir rivayet olmamakla birlikte, mevzuun tavzihi ve ücretin kabarıklığı hususunda bir fikir vermek maksadıyla Buhârî'de gelen bir rivayeti kaydetmeyi uygun bulduk. Hz. Enes (r.a.) der ki:
Rasûlullah (s.a.v.), haccâm bir köleyi çağırıp hacamat oldu ve ona bir veya iki sa' yahut bir veya iki müdd [hurma] verilmesini emretti. Ayrıca ilgililere, bundan alınan verginin azaltılmasını söyledi. Verginin azaltılmasıyla alakalı rivayette, Aleyhissalâtu vesselâm Efendimiz kan alan o kişiye, ne kadar vergi ödediğini sorar: "İki sa'!" deyince, bir sâ'ının düşülmesini emreder." İbnu Hacer (rh.) ücretin miktarı hakkında yukarıda kaydettiğimiz "bir veya iki sa'" şeklinde tereddütteki sebebin bu rivayetle anlaşıldığını belirtir. [Bkz. Kütüb-i Sitte Muhtasarı, 11. cilt, Rasûlullah'ın Vasfettigi İlaçlar - 5]
Sonuç
Hadis-i şerifte sağlık için hacamat yaptırmanın mübah, hacamat yapan kişinin de aldığı ücretin caiz olduğu gözükmektedir. Tedavi gayesiyle kan alma metodları ve diğer tıbbî muamelelerin hepsi buna dahildir. Yani tıbbî hizmetlere mukabil ücret almak-vermek caizdir, helâldir.
mubah, helâl, cumhur, hacamat, haccâmın ücreti, sahîhayn, denâet, nesh, muhayyısa,