Kıraatta sıra
Selamün aleyküm abi. Aklıma takilan bir soru var. Farzi misal aksam namazinin farzinin 1. Rekatinda ihlas suresini okuduk. 2. Rekatte ne okumak gerekir. Onceki surelerden birini okumak mekruh, sonraki sureler ihlasi serifden uzun oldugu icin mekruh, tekrar ihlasi serif okumak da mekruh. Hangisi tercih edilmeli. Teşekkür ederim simdiden.
Ve aleyküm selam kardeşim;
Hanefî mezhebine göre umde (ilke-prensip) olarak, bir vâcibin terki tahrimen mekruh, sünnetin terki ise tenzihen mekruhtur.
İlk rek’atta okunan surenin, ikinci rek’atta okunan sureden daha uzun olması sünnettir. Dolayısiyle bunun tersini yapmak tenzihen mekruh olur. Yani bütün namazlarda ikinci rek’atı, birinci rek’attan üç veya daha çok ayet okumak suretiyle uzatmak mekruhtur. Üç ayetten az olan uzatma ise mekruh değildir. İhlâs suresi 4 ayet, Felak suresi ise 5 ayettir. Aralarında 3 değil, sadece 1 ayet farkı vardır. Dolayısiyle eğer ilk rek’atte zamm-ı sure olarak İhlâs suresi okunmuşsa, ikinci rek’atte de Felak suresi okunabilir, hatta o okunmalıdır, mekruh olmaz.
Ayrıca, iki surenin ayetleri kısalık-uzunluk bakımından farklı ise, bunları kelimeler açısından değerlendirmek uygun görülmüştür. Buna göre mesela, 15 ayetli bir sure, kelimeler bakımından 20 ayetli bir sureden daha uzun sayılıyorsa, 15 ayetli sureyi ilk rek’at okumakta da bir kerahet yoktur. [Bkz. İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtar, 1, 542-543]
Malumunuz Kur'ân-ı Kerim’in tertibi, Fatiha suresinden, Nâs suresine doğrudur. Namazda Fatiha suresine zamm-ı sure (ilâve sure) okunması gereken rek’atlarda, önceki rek’atta okunan sûreyi ya hemen takip eden sûre, ya da en az iki sûre atlanarak gelen sûreyi okumalıdır. Aksi takdirde namaz bozulmaz ise de mekruh olur.
Ve yine ikinci rek'atta, ilk rek'atta okuduğu sure ve âyetin üstündeki sure ve âyeti okumak namazı bozmaz, ancak bu da mekruhtur. Keza biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, birinci ve ikinci rek'atta okuduğu iki sure arasını, sadece bir sure ile ayırmak ya da geriden okumak da mekruhtur. Meselâ, birinci rek'atta İhlâs suresini, ikinci rek'atte Nâs suresini veya öncesinden Tebbet suresini okumak gibi... Kerahetten kurtulmak için, arada en az iki sûre bırakmalı ve geriden / üstünden de okumamalıdır.
Ancak ikinci rek’atta, birinci rek’atta okunan surenin üstündeki sureyi okumak kasden yapılmazsa mekruh olmaz. Bununla beraber okunmaya başlandıktan sonra farkına varlımış ise terk edilmemelidir. Bunun nafile namazlarda mekruh olmayacağını söyleyen ulemâ da vardır.
Nafile namazların üçüncü rek’atını, birinci rek’atından uzun okumak ise mekruh değildir. Vitir namazı da bu hususta nafile namazlar gibidir.
Bu itibarla vitir namazının, birinci rek’atında Asr suresi, ikinci rek’atında Felak suresi, üçüncü rek’atında da Nas suresini okumak mekruh olmaz.
Fâtiha, Kıraat, sünnet, zamm-ı sure, sıra, vâcib, terki tahrimen mekruh, terki tenzihen mekruh, İlk rek’atta okunan sure, ikinci rek’atta okunan sureden daha uzun olması sünnettir,