Camilerde namazdan sonra topluca tessih çekmek
Hocam, camilerde veya cami dışında cemaatle kılınan namazdan sonra müezzin komutuyla topluca tesbih çekiliyor. ‘Bu uygulama Peygamber Efendimiz zamanında yoktu, sonradan ihdas edilmiştir, bunu yapmak bi’dattır’ diyenler var. İşin aslı nedir, açıklayabilir misiniz? Teşekkür ederim
Evet, namazlardan sonraki tesbih usûlü yani “Sübhanallah, Elhamdulillah, Allahüekber” demek, Peygamberimiz (s.a.v.) döneminde müezzin tarafından topluca yaptırılmıyor/yapılmıyordu. Herkes kendi kendine okurdu tesbihi-tahmidi-tekbiri... Ama daha sonraki devirlerde bilmeyenler çoğalınca, cemaatçe uygulanmaya başlandı. Özellikle ecdadımız Osmanlı döneminde ve Türk bölgelerinde cami adabına eklenmiş uygulamalardandır bu usûl. Ve bu yeni uygulamalar da İslam'ın ruhuna aykırı değildir, bilakis faydalıdır, dolayısiyle bid’at olamaz.
İşin aslına bakacak olursak, bildiğiniz üzere Rasûlullah Efendimizin sünnetleri fiilidir, kavlidir, takriri (tasvipleri)dir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmuşlardır ki; “Kim her namazın peşinden otuz üç defa Allah’ı tesbih eder (Sübhânallâh), otuz üç defa Allah’a hamd eder (elhamdulillâh) ve otuz üç defa da Allah’ı tekbir eder (Allâhu Ekber), yüzü tamamlamak için de, ‘Lâ ilâhe illallâhu vahdehu lâ şerike leh, lehülmülkü ve lehülhamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr’, derse, hata ve günahları deniz köpüğü kadar çok olsa bile bağışlanır.” [Müslim, Sahih, Mesâcid, 146 (597). Benzer hadisler için bkz. Buhari, Sahih, Ezân, 155; Tirmizi, Sünen, Salât, 302; Nesâî, Sünen, Sehv, 91]
Görüldüğü gibi hadis-i şerifte, bunu camide yapmayın, topluca yapmayın, tek başınıza yapın diye bir kayıt yok, mutlak ifade edilmiş. Fakat camide yapmayın, cemaatle kıldığınızda topluca yapmayın diye bir kayıt olsaydı, o zaman camide ve cemaatle kılınan namazın ardından bunu yapmak bid’at olur, sünnete aykırı görülebilirdi. Oysa hadiste; “derse/söylerse” buyruluyor. Evde de söyleyebilirsin, camide de söyleyebilirsin... Tek başına da söyleyebilirsin, topluca da söyleyebilirsin. Temeli bir hadistir, o bakımdan bu uygulama bid’at olmaz.
bid'at, sünnet, cami, cemaatle namaz, topluca tesbih, ihdas, uygulama, fiili, kavli, takriri,